هر بار که لباس می‌شوییم، صورت‌مان را آب می‌زنیم یا فاضلاب را به فاضلاب‌کش می‌سپاریم، انتظار داریم سیستم‌های تصفیه آب آن را پاک‌سازی کنند. این تأسیسات روزانه میلیاردها لیتر فاضلاب را تصفیه می‌کنند.
اما پشت این کارایی، واقعیتی نگران‌کننده پنهان است: ریزپلاستیک‌ها ذراتی کوچک‌تر از پنج میلی‌متر از فیلترهای تصفیه عبور می‌کنند و به محیط زیست راه می‌یابند.
پژوهشی نوظهور از دانشگاه تگزاس آرلینگتون نشان می‌دهد که با وجود تلاش‌های گسترده تأسیسات تصفیه فاضلاب، ذرات ریزپلاستیک هنوز هم به خاک، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها نشت می‌کنند تأثیر این ذرات فقط به محیط آبی محدود نمی‌شود؛ بلکه سلامت انسان و ثبات زیست‌محیطی را نیز تهدید می‌کند پیامدهایی که هنوز در آغاز شناخت آن‌ها هستیم.
پلاستیک‌هایی که از بین نمی‌روند
پلاستیک‌ها به دلیل دوام، ارزانی و کاربردهای فراوان در همه چیز از بسته‌بندی تا پوشاک حضور دارند. اما همین ویژگی‌ها آن‌ها را خطرناک می‌سازد. پلاستیک‌ها تجزیه‌پذیر نیستند و به ذرات کوچکی به‌نام ریزپلاستیک (microplastic) تبدیل می‌شوند دکتر “اون-جونگ کیم”، نویسنده ارشد مطالعه، می‌گوید: «بررسی ما نشان داد که هرچند تصفیه‌خانه‌ها مقدار زیادی از این ذرات را حذف می‌کنند، اما حذف کامل آن‌ها با فناوری‌های کنونی ممکن نیست.»
ریزپلاستیک‌ها می‌توانند مواد شیمیایی خطرناکی مانند بیسفنول‌ها، PFAS و آنتی‌بیوتیک‌ها را جذب و منتقل کنند. این آلاینده‌ها از طریق آب آشامیدنی، شستشوی لباس یا حتی آبیاری وارد بدن انسان شده و ممکن است به بیماری‌های قلبی یا سرطان منجر شوند.
اصلی‌ترین انواع ریزپلاستیک
مرور انجام‌شده توسط “جنی کیم نگوین” و همکارانش نشان می‌دهد که بیشتر آلودگی ریزپلاستیک در آب شامل میکروفیبرها (ریزش الیاف از لباس‌های مصنوعی) و میکروبیدها (ذرات کروی موجود در لوازم آرایشی) است.
میکروفیبرها از پارچه‌هایی مثل پلی‌استر و نایلون جدا می‌شوند و با رنگ و افزودنی‌های شیمیایی همراه هستند میکروبیدها اغلب از پلاستیک‌هایی مانند پلی‌اتیلن ساخته شده‌اند و اگرچه کاربردشان در حال کاهش است، اما همچنان در سیستم‌های تصفیه وجود دارند.
نگوین تأکید می‌کند که اثربخشی تصفیه‌خانه‌ها به نوع فناوری و روش‌های سنجش بستگی دارد. نبود استانداردهای یکسان برای تعریف و شناسایی ریزپلاستیک‌ها مانع درک دقیق از میزان واقعی آلودگی شده است.
ریزپلاستیک‌ها ناقل مواد سمی
این ذرات مانند اسفنج عمل می‌کنند، آلاینده‌هایی مانند مواد شوینده، پلاستی‌سایزرها و مواد ضد آتش را جذب می‌کنند و سپس وارد بدن موجودات زنده شده، آن‌ها را آزاد می‌کنند. همین ویژگی جذب، حذف آن‌ها را در فرآیندهای تصفیه دشوارتر می‌سازد.
و تأثیرات بر سلامت انسان دارد تحقیقات نشان می‌دهد که ریزپلاستیک‌ها می‌توانند از طریق بلع یا استنشاق وارد بدن شوند و در بافت‌ها تجمع یابند. اما آثار بلندمدت آن‌ها بر عملکرد سلولی، هورمون‌ها و اندام‌ها هنوز مشخص نیست.
راهکارها و آگاهی عمومی آن شامل مصرف‌کنندگانی هستند که می‌توانند با انتخاب لباس و محصولات فاقد پلاستیک، از ورود ریزپلاستیک‌ها به فاضلاب جلوگیری کنند. دولت‌ها باید مقررات سخت‌گیرانه‌تری درباره تولید پلاستیک، برچسب‌گذاری و استفاده از جایگزین‌های زیست‌تخریب‌پذیر وضع کنند و آموزش عمومی میتواند نقش مهمی در کاهش آلودگی ایفا کند.
گامی به‌سوی آب پاک‌تر
این مرور اولین مطالعه‌ای است که به‌طور ویژه بر میکروفیبرها و میکروبیدها در فاضلاب تمرکز دارد. نتایج آن نشان‌دهنده ضرورت توسعه فناوری‌های حذف هدفمند و تدوین سیاست‌هایی برای مهار این آلودگی‌هاست.
با افزایش آگاهی و اقدامات هماهنگ علمی و اجتماعی، می‌توان از پیامدهای جبران‌ناپذیر جلوگیری کرد. ریزپلاستیک‌ها اگرچه نامرئی‌اند، اما چالشی بزرگ برای سلامت انسان و محیط زیست محسوب می‌شوندبا وجود آنکه این مطالعه گامی مهم در درک نقش میکروفیبرها و میکروبیدها در آلودگی فاضلاب است، اما تنها آغاز راه محسوب می‌شود. پژوهشگران بر این باورند که: باید استانداردهای جهانی برای شناسایی، طبقه‌بندی و اندازه‌گیری ریزپلاستیک‌ها تدوین شود، فناوری‌های جدید تصفیه که بتوانند ذرات بسیار ریز را نیز شناسایی و حذف کنند، توسعه یابد، پایش‌های میدانی گسترده‌تری در مناطق مختلف جهان انجام شود تا مشخص شود چه مناطقی بیشترین میزان آلودگی را دارند، اثرات زیست‌محیطی و انسانی این ذرات از جنبه‌های سلولی، ژنتیکی و زیستی بررسی شود.
تهدیدی جهانی، راه‌حل‌هایی محلی و جهانی
مسئله ریزپلاستیک‌ها به مرزهای جغرافیایی محدود نمی‌شود. این ذرات می‌توانند از طریق باد، آب و زنجیره غذایی در سراسر جهان پخش شوند. بنابراین راه‌حل‌ها نیز باید ترکیبی از اقدامات محلی، ملی و جهانی باشند: صنایع نساجی، آرایشی و غذایی باید شفاف‌تر عمل کرده و به سمت کاهش استفاده از پلاستیک‌های غیرقابل‌تجزیه بروند.
دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی باید برای یافتن مواد جایگزین پایدار و فناوری‌های نوین تصفیه سرمایه‌گذاری بیشتری جذب کنند.مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند با اقدامات کوچکی مانند استفاده کمتر از لباس‌های مصنوعی، استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای و کاهش مصرف محصولات پلاستیکی یکبار مصرف، نقش بزرگی ایفا کنند.
در نهایت، این مطالعه هشداری است درباره آنچه در جریان فاضلاب از چشم‌ها پنهان مانده اما تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی ما دارد. ریزپلاستیک‌ها کوچک‌اند، اما پیامدهای آن‌ها بسیار بزرگ و عمیق است. مقابله با آن‌ها نیازمند همکاری گسترده میان دانشمندان، سیاست‌گذاران، صنایع و مردم است.
بیشتر بدانیم: میکروپلاستیک‌های هوابرد؛ منشأ و سرنوشت آن‌ها
لینک منبع: earth
نظرات کاربران