ضدافسردگی‌ها، ضدسرطان؟

داروهای ضدافسردگی معمولاً به عنوان داروهایی شناخته می‌شوند که برای بهبود خلق‌وخو و سلامت روانی تجویز می‌شوند. اما پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که این داروها ممکن است تأثیری غیرمنتظره و امیدوارکننده نیز داشته باشند: کمک به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان دانشمندانی از دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس (UCLA) دریافتند که گروهی از داروهای ضدافسردگی به نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) می‌توانند به شکل چشمگیری توانایی سلول‌های T (که یکی از سلول‌های اصلی در پاسخ ایمنی بدن هستند) در مبارزه با سرطان را افزایش دهند در مدل‌های آزمایشگاهی بر روی موش‌ها و انسان، مشاهده شد که SSRIs رشد تومورها را در انواع مختلفی از سرطان‌ها سرکوب می‌کنند.

نقش سروتونین در مبارزه با سرطان

پروفسور لیلی یانگ از دپارتمان میکروبیولوژی، ایمنی‌شناسی و ژنتیک مولکولی UCLA گفت:«به نظر می‌رسد SSRIs فقط باعث شادی مغز نمی‌شوند؛ بلکه سلول‌های T را هم در حالی که با تومورها می‌جنگند، شادتر و فعال‌تر می‌کنند.»او اضافه کرد:«این داروها سال‌هاست که به طور گسترده و ایمن برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند، بنابراین استفاده مجدد از آن‌ها برای درمان سرطان بسیار ساده‌تر و سریع‌تر از توسعه یک درمان کاملاً جدید خواهد بود.»

داروهایی مانند پروزاک (Prozac) و سِلِکسا (Celexa) از شناخته‌شده‌ترین SSRIs هستند. این داروها با مهار پروتئینی به نام ناقل سروتونین (SERT) عمل می‌کنند، که موجب افزایش سطح سروتونین معروف به “هورمون شادی” در مغز می‌شود با این حال، سروتونین فقط در مغز نقش ندارد؛ بلکه در عملکردهای دیگری مانند گوارش، متابولیسم و پاسخ ایمنی بدن نیز تأثیرگذار است تیم تحقیقاتی زمانی به بررسی ارتباط سروتونین با سرطان علاقه‌مند شد که متوجه شدند سلول‌های ایمنی داخل تومورها دارای مقادیر بیشتری از مولکول‌های تنظیم‌کننده سروتونین هستند.

از داروی افسردگی تا مبارزه با تومور و تأثیر داروهای ضدافسردگی روی سرطان

در سال ۲۰۲۱، این تیم تحقیقاتی کشف کرد که زمانی که سلول‌های T تومورها را تشخیص می‌دهند، آنزیمی به نام MAO-A تولید می‌کنند. این آنزیم سروتونین و سایر ناقل‌های عصبی را تجزیه کرده و باعث کاهش کارایی سلول‌های T در مبارزه با سرطان می‌شود در مدل‌های حیوانی مبتلا به ملانوما و سرطان کولون، استفاده از داروهای مهارکننده MAO (MAOIs) باعث بهبود توان سلول‌های T در مقابله با سرطان شد. اما MAOIs با خطراتی همراه هستند: آن‌ها می‌توانند عوارض جانبی شدید و تداخل‌های خطرناکی با برخی غذاها و داروها داشته باشند.

به همین دلیل تیم تحقیقاتی به جای MAO-A، به سراغ SERT رفتند مولکولی با نقش ساده‌تر، یعنی فقط انتقال سروتونین. دکتر بو لی، محقق دانشگاه UCLA توضیح داد:«بر خلاف MAO-A که چندین ناقل عصبی را تجزیه می‌کند، SERT فقط یک وظیفه دارد: انتقال سروتونین. این ویژگی، SSRIs را به هدفی بسیار جذاب برای تحقیق تبدیل کرد، چون داروهایی که روی آن تأثیر می‌گذارند، سال‌هاست با عوارض جانبی کم استفاده می‌شوند.»

برای آزمودن این نظریه، پژوهشگران SSRIs را در مدل‌های سرطان ملانوما، سینه، پروستات، کولون و مثانه استفاده کردند نتایج شگفت‌انگیز بود: اندازه تومورها به طور متوسط بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت. هم‌زمان، سلول‌های T توانمندتر شده و کارایی‌شان در کشتن سلول‌های سرطانی بیشتر شد.پروفسور یانگ در این رابطه گفت:«SSRIs باعث شدند سلول‌های T قاتل، در محیط سرکوب‌گر تومور خوشحال‌تر شوند؛ آن‌ها دسترسی بیشتری به سیگنال‌های سروتونین پیدا کردند و دوباره توان جنگیدن و کشتن سلول‌های سرطانی را به دست آوردند.»

داروهای ضدافسردگی در خدمت ایمونوتراپی و مزیت‌های جانبی داروهای ضدافسردگی

پژوهشگران در مرحله بعدی بررسی کردند که آیا SSRIs می‌توانند اثربخشی درمان‌های موجود سرطان را نیز افزایش دهند یا نه. آن‌ها این داروها را با درمان‌های مسدودکننده نقاط بازرسی ایمنی (ICB) به ویژه آنتی‌بادی ضد PD-1  ترکیب کردند. این نوع درمان باعث می‌شود ترمزهای سیستم ایمنی برداشته شود و سلول‌ها با قدرت بیشتری به تومورها حمله کنند.

نتیجه شگفت‌انگیز بود: اندازه تومورها به‌طور قابل توجهی کاهش یافت و در برخی از موش‌ها حتی تومورها به‌طور کامل ناپدید شدند.جیمز الستن-براون، پژوهشگر و دانشجوی دکترای UCLA گفت:«در حال حاضر، مسدودکننده‌های نقاط بازرسی فقط در کمتر از ۲۵٪ از بیماران مؤثر هستند. اگر داروی ایمن و در دسترسی مانند SSRI بتواند اثربخشی این درمان‌ها را افزایش دهد، اثرگذاری عظیمی خواهد داشت.»

پژوهشگران اکنون قصد دارند وضعیت بیمارانی را بررسی کنند که همزمان با درمان سرطان، SSRIs مصرف می‌کنند. به ویژه آن‌هایی که تحت درمان ICB هستند. هدف آن‌ها این است که بررسی کنند آیا مصرف SSRIs منجر به بهبود نتایج درمانی می‌شود یا خیر.پروفسور یانگ گفت:«از آن‌جا که حدود ۲۰ درصد از بیماران سرطانی داروهای ضدافسردگی عمدتاً SSRIs  مصرف می‌کنند، فرصت منحصربه‌فردی برای بررسی تأثیر این داروها بر نتایج درمانی سرطان وجود دارد.»

آن‌ها قصد دارند یک کارآزمایی بالینی (clinical trial) طراحی کنند تا نتایج درمانی در میان بیمارانی که SSRIs مصرف می‌کنند با آن‌هایی که مصرف نمی‌کنند، مقایسه شود.از دیگر مزایای این رویکرد این است که می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و روند توسعه درمان‌های سرطان را تسریع کند. چون SSRIs قبلاً توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده‌اند، نیاز به طی کردن فرآیند طولانی و پرهزینه برای تأییدیه ندارند.یانگ در پایان گفت:«بر اساس برآوردها، توسعه یک داروی جدید سرطان از ابتدا تا کاربرد بالینی حدود ۱.۵ میلیارد دلار هزینه دارد. در مقابل، بازاستفاده از داروهای تأییدشده حدود ۳۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت. این تفاوت نشان می‌دهد که چرا این روش تا این حد پتانسیل دارد.»

امید به آینده‌ی درمان‌های ترکیبی با استفاده از داروهای ضدافسردگی

نتایج این مطالعه، فصل جدیدی را در حوزه درمان سرطان گشوده است. استفاده از داروهایی که پیش‌تر فقط برای سلامت روان تجویز می‌شدند، اکنون در جایگاهی تازه قرار گرفته‌اند: تقویت سیستم ایمنی برای نابودی تومورها. این یافته‌ها نشان می‌دهد که درمان‌های ترکیبی با استفاده از SSRIs ممکن است به یک استراتژی نوین و مقرون‌به‌صرفه در برابر سرطان تبدیل شود.

به ویژه در شرایطی که درمان‌های ایمنی پیشرفته مانند ICB (مسدودکننده‌های ایمنی) تنها در درصد کمی از بیماران مؤثر واقع می‌شوند، افزودن SSRIs می‌تواند تأثیرات درمانی را افزایش دهد، نرخ موفقیت را بالا ببرد، و از عود بیماری جلوگیری کند. گام بعدی این تیم تحقیقاتی طراحی و اجرای کارآزمایی‌های بالینی است تا اثرات واقعی SSRIs را در بیماران سرطانی بررسی کند. آن‌ها به دنبال این هستند که تفاوت نتایج درمانی در میان بیماران مصرف‌کننده SSRIs و سایر بیماران را از لحاظ:

• میزان کاهش اندازه تومورها
• پاسخ به درمان‌های ایمنی
• طول عمر و کیفیت زندگی
•  میزان عود سرطان

مورد مطالعه دقیق قرار دهند؛ اگر این مطالعات تأیید شود، ما شاهد تغییری بنیادی در شیوه درمان برخی از انواع سرطان‌ها خواهیم بود تغییری که نه با کشف دارویی کاملاً جدید، بلکه با استفاده دوباره از دارویی قدیمی و ایمن به وقوع می‌پیوندد.

نتیجه‌گیری کلی

یافته‌های این پژوهش نویدبخش‌اند. استفاده از داروهای ضدافسردگی رایج نه تنها می‌تواند به افزایش سلامت روانی بیماران سرطانی کمک کند، بلکه ممکن است به طور مستقیم در افزایش توانایی سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن تومورها مؤثر باشد اگر آزمایش‌های بالینی این نتایج را تأیید کنند، راه برای استفاده گسترده‌تر از SSRIs در کنار درمان‌های موجود سرطان هموار خواهد شد رویکردی که هم مقرون‌به‌صرفه‌تر و هم سریع‌تر از توسعه داروهای کاملاً جدید است در دنیایی که هر پیشرفت کوچک در درمان سرطان می‌تواند زندگی میلیون‌ها انسان را نجات دهد، این کشف می‌تواند گامی بزرگ رو به جلو تلقی شود.

بیشتر بدانیم: ممکن است آسپرین از متاستاز سرطان جلوگیری کند

لینک منبع: earth