تحقیقات روزافزون نشان می‌دهد که مس موجود در رژیم غذایی ممکن است نقش بزرگ‌تری در سلامت مغز داشته باشد تا آنچه پیش‌تر تصور می‌شد. مطالعه‌ای اخیر نشان داد سالمندان آمریکایی که بیشتر مواد غذایی غنی از مس مصرف می‌کردند، در آزمون‌های حافظه و تمرکز عملکرد بهتری داشتند.
این یافته‌ها که در نشریه Nature Scientific Reports منتشر شده، با استفاده از دفترچه‌های دقیق غذایی، رژیم افراد را بررسی و عملکرد شناختی آن‌ها را ارزیابی کرده است. افرادی که بیشتر غذاهای حاوی مس مانند صدف، شکلات تلخ و مغزها را مصرف می‌کردند، در آزمون‌هایی که برای شناسایی علائم اولیه کاهش حافظه مرتبط با سن و دمانس استفاده می‌شود، نتایج بهتری کسب کردند.
با این حال، نتایج چندان ساده و مستقیم نیست. بیشتر افرادی که غذاهای غنی از مس می‌خوردند، مرد، سفیدپوست، متأهل و دارای درآمد بالاتری بودند. همچنین احتمال سیگار کشیدن، ابتلا به فشار خون بالا یا دیابت در این افراد کمتر بود که این عوامل با کاهش خطر دمانس ارتباط دارند. کسانی که مصرف مس بالاتری داشتند، در رژیم غذایی‌شان مقدار بیشتری روی، آهن و سلنیوم نیز دریافت می‌کردند و به طور کلی کالری بیشتری مصرف می‌کردند.
افراد با درآمد بالاتر اغلب دسترسی به غذای سالم‌تر، مراقبت‌های پزشکی بهتر، محیط‌های پاک‌تر و سطح تحصیلات بالاتری دارند که همه این موارد به محافظت در برابر کاهش حافظه و دمانس کمک می‌کند. قطع کردن تأثیرات رژیم غذایی از سایر مزایا دشوار است، اگرچه برخی تحقیقات که ما بررسی کردیم نشان می‌دهد بهبود تغذیه میتواند به‌ویژه برای افراد کم‌بضاعت مفید باشد.
چه تحقیقات دیگری به ما می‌گویند
محدودیت‌های مطالعه فعلی قابل توجه است. این مطالعه عملکرد مغز را تنها در یک زمان مشخص بررسی کرد و به جای اندازه‌گیری میزان مس در خون، به دفترچه‌های غذایی شرکت‌کنندگان تکیه داشت.
با این حال، مطالعات طولانی‌مدت از این ایده حمایت می‌کنند که مس ممکن است برای سلامت مغز اهمیت داشته باشد. یکی از این مطالعات که افراد را در طول زمان دنبال کرد، نشان داد کسانی که مس کمتری در رژیم غذایی خود داشتند، کاهش قابل توجه‌تری در حافظه و تفکر تجربه کردند.
جالب‌تر اینکه، وقتی محققان میزان مس را مستقیماً در بافت مغز اندازه‌گیری کردند، دریافتند که غلظت بالاتر مس با کندتر شدن زوال ذهنی و کاهش پلاک‌های سمی آمیلوئید که از ویژگی‌های بیماری آلزایمر است، مرتبط بوده است. نکته جالب این است که سطح مس در مغز ارتباط کمی با میزان مصرف غذایی آن دارد، که نشان می‌دهد پردازش این ماده معدنی در بدن پیچیده‌تر از الگوهای ساده مصرف است.
توضیح زیست‌شناختی خوبی وجود دارد که چرا مس ممکن است به حفاظت از مغز کمک کند. این فلز ضروری نقش‌های مهمی ایفا می‌کند: با اثرات آنتی‌اکسیدانی از آسیب سلول‌های مغزی جلوگیری می‌کند، در تولید مواد شیمیایی (نورترنسمیترها) که به سلول‌های مغزی امکان ارتباط می‌دهند نقش دارد و به تولید انرژی در مغز از طریق فعالیت برخی آنزیم‌ها کمک می‌کند.
کمبود مس نسبتاً نادر است، اما میتواند مشکلات قابل توجهی ایجاد کند. اگر کسی احساس خستگی و ضعف دارد و کم‌خونی او با مکمل‌های آهن یا ویتامین B12 بهبود نمی‌یابد، ممکن است کمبود مس عامل آن باشد. علائم دیگر شامل افزایش ابتلا به بیماری‌ها، کاهش استحکام استخوان‌ها و آسیب عصبی که به مرور زمان بدتر می‌شود، میتواند باشد.
مس به طور طبیعی در مقادیر زیاد در غذاهایی مانند گوشت گاو، جگر، صدف‌ها، مغزها، دانه‌ها و قارچ یافت می‌شود. همچنین به برخی غلات افزوده شده و در غلات کامل و شکلات تلخ نیز وجود دارد. افرادی که جراحی بای‌پس معده برای درمان چاقی انجام داده‌اند یا دچار اختلالات روده هستند، ممکن است در جذب مس دچار مشکل شوند و خود این شرایط ممکن است با خطر بالاتر دمانس مرتبط باشد.
بهتر است در مصرف مکمل‌های مس بدون دقت و فکر کافی احتیاط کرد. بدن به تعادل حساسی از مواد معدنی ضروری نیاز دارد، مصرف بیش از حد آهن یا روی میتواند سطح مس را کاهش دهد، در حالی که مصرف زیاد مس یا آهن میتواند باعث استرس اکسیداتیو شود که ممکن است به آسیب سلول‌های مغزی سرعت ببخشد. مطالعاتی که مکمل‌های معدنی را در افراد مبتلا به آلزایمر بررسی کرده‌اند، فواید کمی نشان داده‌اند.
تناقضاً، افراد مبتلا به آلزایمر اغلب سطح مس بالاتری در خون خود دارند، اما بخش‌های کلیدی مغز مانند هیپوکامپوس که برای حافظه حیاتی است؛ معمولاً سطح مس کمتری نشان می‌دهند. این موضوع نشان می‌دهد که آلزایمر نحوه‌ی مدیریت مس در بدن را مختل می‌کند و باعث می‌شود مس در پلاک‌های آمیلوئید که از ویژگی‌های بارز این بیماری است، به دام بیفتد.
برخی پژوهشگران پیشنهاد کرده‌اند که پس از بروز آلزایمر، مصرف کمتر مس و آهن و بیشتر اسیدهای چرب امگا-۳ از ماهی و مغزها ممکن است مفید باشد، در حالی که چربی‌های اشباع شده به نظر می‌رسد شرایط را بدتر کنند. با این حال، کمبود مس میتواند قبل از بروز دمانس، باعث افزایش تجمع پلاک شود که بر اهمیت تغذیه متعادل در طول زندگی تأکید دارد.
به نظر می‌رسد یک بازه بهینه برای میزان مس در عملکرد مغز وجود دارد؛ مطالعات اخیر نشان می‌دهند مصرف روزانه ۱.۲۲ تا ۱.۶۵ میلی‌گرم مس، فواید شناختی این فلز را بدون ایجاد ضرر فراهم می‌کند. این موضوع بازتاب یک اصل کلی در پزشکی است: برای بسیاری از سیستم‌های زیستی، از جمله هورمون‌های تیروئید، هم کمبود و هم اضافه‌روی میتواند عملکرد مغز را مختل کند.
بدن انسان معمولاً این تعادل‌های پیچیده شیمیایی را با دقت قابل توجهی مدیریت می‌کند، اما بیماری و پیری می‌توانند این تعادل را به هم بزنند و ممکن است سال‌ها قبل از ظهور علائم، زمینه کاهش شناختی را فراهم کنند. با ادامه تحقیقات در مورد رابطه تغذیه و سلامت مغز، نقش مس به ما یادآوری می‌کند که مسیر پیری سالم ممکن است با انتخاب‌های هوشمندانه در هر وعده غذایی هموار شود.
منبع خبر : psypost.org
نظرات کاربران