یک مطالعه بر روی حدود ۵۰۰ هزار پرونده پزشکی که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، نشان داد که عفونت‌های ویروسی شدید مانند انسفالیت و ذات‌الریه، خطر ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند پارکینسون و آلزایمر را افزایش می‌دهند.
محققان در این مطالعه که شامل حدود ۴۵۰ هزار نفر بود، ۲۲ ارتباط میان عفونت‌های ویروسی و بیماری‌های نورودژنراتیو پیدا کردند.
افرادی که برای نوعی التهاب مغز به نام انسفالیت ویروسی درمان شده بودند، ۳۱ برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر قرار داشتند. (به ازای هر ۴۰۶ مورد انسفالیت ویروسی، ۲۴ نفر به بیماری آلزایمر مبتلا شدند، تقریباً ۶ درصد.)
افرادی که پس از ابتلا به آنفلوآنزا به دلیل ذات‌الریه در بیمارستان بستری شده بودند، به نظر می‌رسد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر، دمانس، پارکینسون و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) قرار دارند. عفونت‌های روده‌ای و مننژیت (هر دو اغلب ناشی از ویروس هستند) و همچنین ویروس واریسلا-زوستر، که باعث زونا می‌شود، نیز در بروز چندین بیماری نورودژنراتیو نقش داشته‌اند.
تاثیر عفونت‌های ویروسی بر مغز در برخی موارد تا ۱۵ سال ادامه داشت و هیچ موردی مشاهده نشد که مواجهه با ویروس‌ها محافظت‌کننده باشد. حدود ۸۰ درصد از ویروس‌های مرتبط با بیماری‌های مغزی، «عصب‌گرایانه» (neurotrophic) در نظر گرفته شدند، به این معنا که می‌توانند از سد خونی-مغزی عبور کنند.
محققان در مقاله خود که سال گذشته منتشر شد نوشتند: «به طور قابل توجهی، واکسن‌هایی برای برخی از این ویروس‌ها از جمله آنفلوآنزا، زونا (واریسلا-زوستر) و ذات‌الریه در دسترس هستند.»
آن‌ها افزودند: «اگرچه واکسن‌ها مانع بروز همه موارد بیماری نمی‌شوند، اما به طور قابل توجهی نرخ بستری شدن را کاهش می‌دهند. این شواهد نشان می‌دهد که واکسیناسیون ممکن است تا حدی خطر ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو را کاهش دهد.»
در سال ۲۰۲۲، یک مطالعه روی بیش از ۱۰ میلیون نفر ویروس اپشتین-بار را با افزایش ۳۲ برابری خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس مرتبط دانست.
مایکل نالز، نویسنده ارشد و نوروجنتیک‌دان موسسه ملی پیری در آمریکا، گفت: «پس از مطالعه این تحقیق، متوجه شدیم که سال‌هاست دانشمندان به صورت جداگانه به دنبال ارتباط بین یک بیماری نورودژنراتیو خاص و یک ویروس مشخص بوده‌اند.»
او افزود: «به همین دلیل تصمیم گرفتیم رویکردی متفاوت و مبتنی بر علوم داده را امتحان کنیم. با استفاده از پرونده‌های پزشکی، توانستیم به طور سیستماتیک همه ارتباط‌های ممکن را یکجا بررسی کنیم.»
محققان ابتدا پرونده‌های پزشکی حدود ۳۵ هزار فنلاندی مبتلا به شش نوع بیماری نورودژنراتیو مختلف را تحلیل و با گروه کنترل شامل ۳۱۰ هزار نفر که بیماری مغزی نداشتند، مقایسه کردند. این تحلیل ۴۵ ارتباط بین مواجهه با ویروس‌ها و بیماری‌های نورودژنراتیو را نشان داد و در تحلیل بعدی روی ۱۰۰ هزار پرونده پزشکی از بانک زیستی بریتانیا، این تعداد به ۲۲ ارتباط محدود شد.
اگرچه این مطالعه گذشته‌نگر و مشاهده‌ای نمی‌تواند ارتباط علیتی را اثبات کند، اما به مجموعه تحقیقات اشاره دارد که نقش ویروس‌ها در بروز بیماری‌های پارکینسون و آلزایمر را نشان می‌دهند.
اندرو سینگلتون، نویسنده همکار، نوروجنتیک‌دان و محقق بیماری آلزایمر و مدیر مرکز آلزایمر و بیماری‌های مرتبط، گفت: «اختلالات نورودژنراتیو مجموعه‌ای از بیماری‌ها هستند که درمان‌های مؤثر برای آن‌ها بسیار محدود است و عوامل خطر متعددی دارند. «نتایج ما از این ایده حمایت می‌کند که عفونت‌های ویروسی و التهاب مرتبط در سیستم عصبی می‌توانند عوامل خطر شایع و احتمالاً قابل پیشگیری برای این نوع اختلالات باشند.»
منبع خبر : sciencealert.com
نظرات کاربران