مطالعات نشان داده‌اند که برخی از پلاستیک‌ها، حتی آن‌هایی که برای بسته‌بندی مواد غذایی، بطری‌های آب، و لوازم خانگی استفاده می‌شوند، می‌توانند مواد شیمیایی مضری مانند بیسفنول A (BPA)، فتالات‌ها و میکروپلاستیک‌ها را در طول زمان آزاد کنند، این ترکیبات ممکن است بر سلامت هورمونی، عملکرد سیستم ایمنی، و حتی خطر بیماری‌های مزمن تأثیر بگذارند.
با وجود اینکه بسیاری از این مواد دارای مجوز استفاده از سوی سازمان‌های نظارتی هستند، تحقیقات نشان می‌دهند که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آن‌ها ممکن است خطراتی برای سلامتی انسان داشته باشد، پلیمرها بخش اساسی زندگی روزمره ما هستند و در وسایلی مانند الکترونیک، مصالح ساختمانی، لوازم خانگی و وسایل نقلیه یافت می‌شوند.
اگرچه این مواد به دلیل اندازه مولکولی بزرگشان ایمن تلقی می‌شدند، اما پژوهشی جدید نشان می‌دهد که برخی پلیمرها با گذشت زمان تجزیه شده و مولکول‌های کوچکی آزاد می‌کنند که ممکن است خطرناک باشند، این یافته‌ها نگرانی‌هایی درباره خطرات پنهان پلیمرهای به‌ظاهر بی‌ضرر ایجاد کرده و نیاز به نظارت بیشتر را برجسته می‌کند، با پیشرفت تحقیقات در مورد فرآیندهای تجزیه پلیمرها، پرسش‌هایی درباره تأثیرات بلندمدت آن‌ها بر محیط‌زیست و سلامت انسان مطرح می‌شود.
راز پنهان پلیمرها
آیا پلیمرها واقعاً ایمن هستند؟ جامعه علمی مدت‌ها این‌گونه تصور می‌کرد. منطق ساده بود: این مولکول‌های بزرگ آن‌قدر عظیم به نظر می‌رسیدند که نمی‌توانستند از محصولات خارج شده و وارد بدن شوند، بنابراین خطری ایجاد نمی‌کردند، به همین دلیل پلیمرها از مقررات نظارتی دور مانده‌اند و از قوانین اساسی کنترل مواد سمی مانند قانون کنترل مواد سمی در آمریکا (TSCA) و مقررات REACH در اتحادیه اروپا معاف بوده‌اند.
اما یک مطالعه جدید این باور دیرینه را به چالش کشیده است. پژوهشگران دانشگاه جینان چین و دانشگاه تورنتو کشف کرده‌اند که برخی پلیمرهای مقاوم در برابر شعله ممکن است تجزیه شده و مواد شیمیایی مضر آزاد کنند.
دکتر دا چن، نویسنده ارشد مطالعه می‌گوید”مطالعه ما نشان می‌دهد که پلیمرها می‌توانند مانند یک اسب تروجان برای مواد سمی عمل کنند. آن‌ها به‌عنوان مولکول‌های بی‌اثر به محصولات اضافه می‌شوند، اما با گذشت زمان تجزیه شده و ما را در معرض مواد تجزیه‌شده مضر خود قرار می‌دهند.”
خطرات پنهان مواد ضدحریق
برای بررسی این فرضیه، محققان دو نوع پلیمر ضدحریق برم‌دار (polyBFRs) را آزمایش کردند. این ترکیبات به‌عنوان جایگزین‌های “غیرسمی” برای مواد ضدحریق ممنوعه ساخته شده بودند، با این حال نتایج شگفت‌آور بود هر دو پلیمر به ده‌ها نوع مولکول کوچک‌تر تجزیه شدند.
آزمایش سمیت این مولکول‌ها بر روی ماهی‌های زبرا نشان داد که این ترکیبات می‌توانند باعث اختلال در عملکرد میتوکندری، مشکلات رشدی و آسیب‌های قلبی-عروقی شوند.
محصولات تجزیه‌شده در محیط‌زیست
محققان به همین‌جا بسنده نکردند. آن‌ها مواد تجزیه‌شده این پلیمرها را در محیط بررسی کردند و یافته‌هایشان نگران‌کننده بود مولکول‌های حاصل از تجزیه در خاک، هوا و گردوغبار شناسایی شدند، بیشترین غلظت این ترکیبات در نزدیکی مراکز بازیافت زباله‌های الکترونیکی یافت شد و با فاصله گرفتن از این مناطق کاهش یافت.
این نتایج نشان می‌دهد که استفاده از polyBFRs در محصولات الکترونیکی میتواند منجر به انتشار ترکیبات سمی در محیط شود و انسان و حیات‌وحش را در معرض خطر قرار دهد.
مریام دایموند، استاد دانشگاه تورنتو و یکی از نویسندگان این پژوهش، نگرانی خود را ابراز کرد:
- “استفاده گسترده از این پلیمرها در وسایل الکترونیکی میتواند در مراحل تولید، هنگام استفاده در خانه‌ها و در فرآیند دفع یا بازیافت، ما را در معرض این ترکیبات سمی قرار دهد.”
- “با توجه به حجم بالای تولید (که صنایع شیمیایی از افشای دقیق آن خودداری می‌کنند)، پتانسیل آلودگی و آسیب جدی به انسان و طبیعت برای من بسیار نگران‌کننده است.”
افزایش نگرانی‌ها درباره ایمنی پلیمرها
یافته‌های این پژوهش فراتر از پلیمرهای ضدحریق رفته و شامل سایر پلیمرهای مصرفی مانند مواد پر- و پلی‌فلوروآلکیل (PFAS) نیز می‌شود، تولیدکنندگان PFAS ادعا می‌کنند که پلیمرهای فلوئوردار نباید تحت نظارت‌های سختگیرانه قرار گیرند، اما دانشمندان تأکید دارند که این ترکیبات نیز جزو خانواده PFAS محسوب می‌شوند و باید از مصرف آن‌ها اجتناب شود.
آرلین بلوم، مدیر اجرایی مؤسسه سیاست علمی سبز، هشدار داد:
“برای فرار از مقررات، تولیدکنندگان مواد ضدحریق و PFAS به سمت پلیمرهای جدید در محصولات روزمره روی آورده‌اند. در نتیجه، پلیمرهای مشکل‌ساز از وسایلی که لمس می‌کنیم، روی آن‌ها می‌نشینیم، می‌پوشیم و در خانه نگه می‌داریم، ترکیبات سمی آزاد می‌کنند.”
“قانون‌گذاران باید این خلأ نظارتی را پر کنند تا مصرف‌کنندگان، به‌ویژه کودکان، از آسیب‌های شیمیایی احتمالی در امان باشند.”
نتیجه‌گیری
ما باید درک و قوانین مربوط به پلیمرها را بازبینی کنیم. ممکن است این مواد به‌اندازه‌ای که تصور می‌کردیم بی‌خطر نباشند، تحقیقات بیشتری موردنیاز است، اما یک چیز واضح است: باید نسبت به خطرات نامرئی موجود در محصولات روزمره خود آگاه‌تر باشیم.
بیشتر بدانیم: کشاورزی نقش شگفت‌انگیزی در نوسانات دی‌اکسید کربن ایفا می‌کند
لینک منبع: eart
نظرات کاربران