با گرم شدن کره زمین، چالش‌های تغییرات اقلیمی به تمام جنبه‌های زندگی، از جمله بیمارستان‌های ما، نفوذ می‌کنند. تامین جهانی خون نیز از جمله سیستم‌هایی است که تحت فشار فزاینده قرار دارد. برای دهه‌ها، خدمات بهداشتی به شبکه‌ای پایدار از اهداکنندگان داوطلب، آزمایش‌های دقیق، نگهداری حساس به دما و حمل و نقل به موقع متکی بوده‌اند.
اما با افزایش پدیده‌های آب و هوایی شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، تغییر الگوهای بیماری و تاثیرات چندگانه بر سلامت عمومی، محققان هشدار می‌دهند که ایمنی و دسترسی به خون ممکن است دیگر تضمین‌شده نباشد.
این تحقیق که توسط متخصصان دانشگاه ساحل سان‌شاین و سازمان Australian Red Cross Lifeblood انجام شده، روش‌های متعددی را تشریح می‌کند که بی‌ثباتی اقلیمی میتواند زنجیره تامین خون را مختل کند؛ از سلامت اهداکنندگان و تدارکات گرفته تا ذخیره‌سازی و توزیع.
تغییرات اقلیمی زنجیره تامین خون را مختل می‌کند
سیستم تامین خون پیچیده است و به مجموعه‌ای از مراحل کاملاً هماهنگ وابسته است: شناسایی اهداکنندگان واجد شرایط، جمع‌آوری خون، انتقال آن برای پردازش، غربالگری آن برای بیماری‌ها و در نهایت توزیع آن به کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها.
هر مرحله نیازمند زیرساخت، انرژی مطمئن و تلاش انسانی است. تغییرات اقلیمی همه این موارد را تهدید می‌کند دکتر الوینا وینت، محقق Lifeblood و پژوهشگر وابسته دانشگاه ساحل سان‌شاین، خاطرنشان کرد: «پیش‌بینی می‌شود که دماهای گرم‌تر و بلایای طبیعی مانند موج‌های گرما، سیل، سیکلون‌ها و آتش‌سوزی‌های جنگلی، فراوانی و شدت بیشتری پیدا کنند.»
«علاوه بر محدود کردن جابجایی تعداد زیادی از مردم، این رویدادها ذخیره‌سازی، ایمنی و حمل و نقل خون را که عمر کوتاهی دارد، مختل می‌کنند، ما اخیراً این موضوع را با سیکلون گرمسیری سابق آلفرد در استرالیا تجربه کردیم، زمانی که یک رویداد شدید آب و هوایی برای اولین بار ذخایر ملی خون را به شدت کاهش داد.»
بیماری‌های جدید، ترس‌های قدیمی
یکی از نگران‌کننده‌ترین تهدیدها، افزایش بیماری‌های عفونی است که می‌توانند از طریق خون منتقل شوند. با تغییر اقلیم، بیماری‌های منتقله از طریق پشه مانند دنگی، مالاریا و ویروس نیل غربی در حال گسترش به مناطق جدید هستند. این بیماری‌ها نه تنها تقاضا برای تزریق خون را افزایش می‌دهند، بلکه بسیاری از اهداکنندگان را نیز رد صلاحیت می‌کنند.
دکتر هلن فادی، نویسنده اصلی این مطالعه و دانشیار دانشگاه ساحل سان‌شاین، به تمرکز این تحقیق پرداخت و توضیح داد:«در حالی که بسیاری از مطالعات اثرات گسترده‌تر تغییرات اقلیمی بر سلامت را بررسی کرده‌اند، ما به دنبال پر کردن شکاف‌ها در درک کامل میزان خطرات بودیم؛ از سلامت اهداکنندگان و تدارکات جمع‌آوری گرفته تا پردازش، ذخیره‌سازی و توزیع محصولات.»
«به عنوان مثال، پیش‌بینی افزایش بارندگی و دماهای گرم‌تر در مناطق خاص از جمله استرالیا، میتواند بیماری‌های منتقله از طریق پشه مانند تب دنگی، ویروس نیل غربی و مالاریا را تشدید کرده و به طور بالقوه باعث گسترش آنها به مناطق جدید شود در عین حال، تغییر در شیوع بیماری‌ها و فراوانی بلایای طبیعی میتواند تقاضا برای تزریق خون را افزایش دهد..»
دکتر فادی همچنین اشاره کرد که افزایش سطح دریا میتواند مهاجرت را افزایش داده و یافتن گروه‌های خونی سازگار برای بیماران را دشوارتر کند. برای رفع این مشکل، جذب اهداکنندگان بیشتر از زمینه‌های قومی متنوع و گسترش مشارکت کلی اهداکنندگان مهم است.
خطرات کمتر آشکار برای اهدای خون
فراتر از عفونت‌ها و زیرساخت‌ها، تغییرات اقلیمی مشکلات ظریف‌تری نیز به همراه دارد. به عنوان مثال، بیماری‌های مرتبط با گرما می‌توانند اهداکنندگان سالم را نیز رد صلاحیت کنند دمای شدید میتواند بر فشار خون و سطح هیدراتاسیون بدن تأثیر بگذارد. این ممکن است تعداد افرادی را که در روزهای اهدای خون واجد شرایط هستند، کاهش دهد.
استرس روانی ناشی از اضطراب اقلیمی یا آسیب‌های ناشی از بلایای طبیعی نیز نقش دارد. برخی ممکن است از فضاهای عمومی اجتناب کرده یا قرار ملاقات‌های پزشکی، از جمله اهدای خون، را به تعویق بیندازند. جابجایی ناشی از افزایش سطح دریا یا آتش‌سوزی‌های جنگلی میتواند به ایجاد “بیابان‌های خونی” منجر شود؛ مناطقی که در آن اهداکنندگان و کلینیک‌ها کم و دور از هم هستند.
تغییرات تغذیه‌ای نیز ممکن است مهم باشد. با تغییر بیشتر افراد به رژیم‌های غذایی گیاهی، سطح آهن ممکن است کاهش یابد. پایین بودن فریتین اهداکنندگان را رد صلاحیت کرده و میتواند بر دفعات اهدای خون تأثیر بگذارد.
بلایای اقلیمی آزمایش خون را مختل می‌کنند
پس از جمع‌آوری خون، باید پردازش، آزمایش و تحویل داده شود. هر یک از این مراحل به منبع تغذیه، تبرید و جاده‌ها یا سفرهای هوایی قابل اعتماد وابسته است. این سیستم‌ها آسیب‌پذیر هستند.
در طول سیل یا آتش‌سوزی، حمل و نقل میتواند مختل شود. آزمایشگاه‌ها ممکن است برق خود را از دست بدهند. تجهیزات حساس به دما ممکن است دچار نقص شوند. خون، پلاسما و پلاکت‌ها باید در محدوده دمایی خاصی نگهداری شوند. حتی تاخیرهای کوتاه یا نقص‌های جزئی میتواند این منابع ارزشمند را فاسد کند.
نمونه‌های آزمایش اسید نوکلئیک که برای غربالگری عفونت‌های قابل انتقال از طریق خون استفاده می‌شوند، باید در دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری و ظرف 24 تا 48 ساعت پردازش شوند. عدم رعایت زمان‌بندی به دلیل اختلالات مرتبط با اقلیم میتواند منجر به نمونه‌های غیرقابل استفاده و هدر رفتن منابع شود.
تغییرات اقلیمی بر نیروی کار تأثیر می‌گذارد
افرادی که سیستم تامین خون را اداره می‌کنند نیز در معرض خطر هستند. کارکنان بهداشتی، داوطلبان و تکنسین‌های آزمایشگاه ممکن است از استرس گرمایی، بیماری یا فرسودگی شغلی رنج ببرند. در برخی مناطق، تا 70 درصد از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی زن هستند که بسیاری از آنها نقش‌های مراقبتی بیشتری را نیز بر عهده دارند.
بلایا حجم کار را افزایش می‌دهد، استرس را تشدید می‌کند و اغلب کارکنان را درگیر بحران‌های حرفه‌ای و شخصی می‌کند. حفظ نیروی کار کامل در طول شرایط اضطراری طولانی‌مدت ناشی از اقلیم ممکن است به یکی از سخت‌ترین چالش‌ها تبدیل شود.
شرایط اضطراری اقلیمی تقاضا برای خون را افزایش می‌دهد
خون فقط در زمان وقوع بلایا مورد نیاز نیست. بیماری‌های مزمن، جراحی، زایمان و درمان‌های سرطان همگی به یک منبع منظم خون وابسته هستند. اما تغییرات اقلیمی ممکن است بسیاری از این شرایط را بدتر کند.
آتش‌سوزی‌های جنگلی و طوفان‌ها خطرات تنفسی را افزایش می‌دهند. بیماری‌های قلبی عروقی می‌توانند در طول موج‌های گرما افزایش یابند. اختلالات سلامت روان مرتبط با بلایای اقلیمی میتواند خطر خودزنی و تروما را افزایش داده و منجر به تزریق خون بیشتر شود.
در مناطق فاجعه‌زده، نیاز به خون ممکن است درست زمانی افزایش یابد که کلینیک‌ها دچار سیل شده یا جاده‌ها مسدود شده باشند. بیمارستان‌ها باید با این افزایش‌های غیرقابل پیش‌بینی، اغلب با منابع محدود، مقابله کنند.
یافتن راه‌های جدید پیش رو
در حالی که تهدیدها جدی هستند، راه حل‌هایی در حال ظهور هستند. برخی از نوآوری‌ها، مانند تحویل خون با پهپاد و بانک‌های خون سیار، در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در رواندا، پهپادها خون را به کلینیک‌های دورافتاده حمل می‌کنند. در استرالیا، پروتکل‌های اضطراری جدید اجازه می‌دهند خون در محل‌های بحران جمع‌آوری شود.
نجات سلولی، که خون خود بیمار را در طول جراحی بازیافت می‌کند، وابستگی به اهداکنندگان را کاهش می‌دهد. بیمارستان‌ها می‌توانند با برنامه‌ریزی برای منابع خون جایگزین و توسعه پروتکل‌های اضطراری انعطاف‌پذیر، برای کمبودهای ناشی از اقلیم آماده شوند.
دکتر فادی گفت: «با تکامل محیط زیست ما، باید وابستگی به زنجیره‌های تامین خون سنتی را کاهش داده و استراتژی‌های سازگار داشته باشیم که واکنش‌های سریعی به چالش‌های مرتبط با اقلیم ارائه دهند.»
خدمات خون و چالش‌های اقلیمی
سیستم‌های بهداشتی اکنون باید برای انواع مختلف اختلال برنامه‌ریزی کنند. آنها نه تنها باید بیماری‌های منتقله از طریق ناقلین را نظارت کنند، بلکه باید برای سیل، آتش‌سوزی و قطع برق نیز آماده شوند. برنامه‌ریزی اضطراری باید شامل نظارت بر ذخایر، تنظیم مسیرها و سیستم‌های پشتیبان برای ذخیره‌سازی و آزمایش باشد.
پیام‌رسانی و ارتباطات عمومی در طول شرایط اضطراری نیز حیاتی خواهد بود. اطمینان از اینکه مردم می‌دانند چه زمانی و کجا اهدا کنند حتی زمانی که مراکز معمول بسته هستند میتواند به حفظ ذخایر در بحران کمک کند.
کارشناسان همچنین خواستار همکاری بین‌المللی قوی‌تر هستند. برخی از کشورها در حال حاضر در طول بلایا با به اشتراک گذاشتن ذخایر خون یا فناوری‌ها به دیگران کمک کرده‌اند. این مشارکت‌ها ممکن است با گسترده‌تر شدن فشارهای ناشی از اقلیم، ضروری شوند.
تحقیق، تاب‌آوری و عدالت
این مطالعه یک شکاف تحقیقاتی بزرگ را برجسته می‌کند. مطالعات بسیار کمی به تأثیر کامل تغییرات اقلیمی بر تامین جهانی خون پرداخته‌اند. بیشتر آنها بر عفونت‌های قابل انتقال از طریق تزریق خون تمرکز دارند، اما تهدیدها بسیار فراتر از آن هستند.
تحقیقات بیشتر باید به بررسی چگونگی تعامل آب و هوای شدید، مهاجرت، تغییرات رژیم غذایی و سلامت روان با سیستم‌های خون بپردازد. درک این عوامل به دولت‌ها کمک می‌کند تا شبکه‌های بهداشتی مقاوم‌تر و عادلانه‌تری ایجاد کنند.
اگر به این موضوع رسیدگی نشود، تغییرات اقلیمی میتواند خون را از یک منبع قابل اعتماد به یک منبع آسیب‌پذیر تبدیل کند. اما با ابزارهای مناسب سیستم‌های هشدار زودهنگام، پروتکل‌های انعطاف‌پذیر و مشارکت جامعه می‌توان از این شریان حیاتی محافظت کرد.
بیشتر بدانیم: آزمایش خون جدید برای آلزایمر
لینک منبع: earth
نظرات کاربران