قلب انسان، این اندام نیرومند، همچون موتور بدن عمل می‌کند و بی‌وقفه خون را برای حفظ حیات پمپاژ می‌کند. با این حال، نحوه تپش آن بین زنان و مردان تفاوت دارد دهه‌هاست که دانشمندان مشاهده کرده‌اند زنان معمولاً ضربان قلب سریع‌تری دارند، در حالی که مردان بیشتر در معرض بی‌نظمی‌هایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) هستند. با وجود این تفاوت‌های آشکار، دلایل اصلی آن تا کنون ناشناخته مانده بود تا امروز.
یک مطالعه جدید از مرکز پزشکی وکسنر دانشگاه ایالتی اوهایو به این راز پرداخته است. پژوهشگران دریافتند که گره سینوسی-دهلیزی (SAN)، ضربان‌ساز طبیعی قلب، در زنان و مردان به شکل متفاوتی عمل می‌کند. موضوع تنها به هورمون‌ها یا اندازه بدن مربوط نیست؛ تفاوت در ژن‌هاست.
ضربان‌ساز قلب در زنان
گره سینوسی دهلیزی (SAN) را می‌توان بخش تنظیم‌کننده ریتم قلب دانست؛ بخشی که ضربان را تنظیم می‌کند تا قلب بتواند به شکلی منظم خون را پمپاژ کند. اما نحوه عملکرد این گره در همه افراد یکسان نیست پژوهشگران دانشگاه ایالتی اوهایو، قلب‌های اهدایی انسان را بررسی کردند. تمرکز آن‌ها بر سلول‌های گره سینوسی بود و به‌طور عمیق در نقشه ژنتیکی آن‌ها جست‌وجو کردند. یافته‌های آن‌ها شگفت‌انگیز بود: ژن‌هایی که عملکرد SAN را تنظیم می‌کنند، در مردان و زنان متفاوت هستند.
دکتر وادیم فدوروف، نویسنده اصلی تحقیق و رئیس پژوهشی کرسی “کورین فریک” در زمینه نارسایی قلب و آریتمی گفت:«ما برای نخستین بار دریافتیم که ژن‌هایی که عملکرد گره سینوسی را کنترل می‌کنند، تحت تأثیر جنسیت قرار دارند.» وی افزود: «این یافته‌ها کمک می‌کنند توضیح دهیم که چرا زنان معمولاً ضربان قلب سریع‌تری دارند و بیشتر در معرض تاکی‌کاردی سینوسی نامناسب هستند، در حالی که مردان با خطر بیشتری برای اختلالات ریتمی مانند بلوک‌های هدایتی و فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) روبه‌رو هستند.»
تفاوت‌های ژنتیکی در ریتم قلب
پژوهشگران روی شبکه‌های ژنتیکی تمرکز کردند که مسئول حفظ ریتم منظم قلب هستند. در قلب زنان، ژن‌هایی دیده شد که تمایل دارند قلب را به ضربان سریع‌تری وادار کنند. در این میان، دو ژن TBX3 و HCN1 برجسته بودند؛ ژن‌هایی که نقش کلیدی در ریتم‌های سریع‌تر ایفا می‌کنند در مقابل، در قلب مردان داستان متفاوتی دیده شد. ژن‌های مرتبط با التهاب و تولید کلاژن غالب بودند. این ژن‌ها می‌توانند سیگنال‌های الکتریکی قلب را مختل کنند و خطر ابتلا به آریتمی‌ها را افزایش دهند.
دکتر نینگ لی، هم‌نویسنده تحقیق و استاد یار پژوهشی در دانشگاه ایالتی اوهایو گفت:«زنان سطوح بالاتری از ژن‌های TBX3 و HCN1 را نشان دادند؛ دو ژن کلیدی که به تحریک ریتم‌های سریع‌تر کمک می‌کنند. در مقابل، قلب مردان فعالیت بیشتری در شبکه‌های ژنی مرتبط با التهاب و تولید کلاژن نشان داد که میتواند باعث اختلال در سیگنال‌های الکتریکی و افزایش خطر آریتمی شود.»
پژوهشگران تنها به مدل‌های آزمایشگاهی اکتفا نکردند. آن‌ها قلب‌های واقعی انسان را که از طریق مؤسسه “Lifeline of Ohio” اهدا شده بودند، بررسی کردند. هر قلب، امضای ژنتیکی خاصی داشت و سرنخ‌هایی از تأثیر جنسیت بر ریتم قلب ارائه داد.در آزمایشگاه، تیم تحقیقاتی ژن‌های مرتبط با تنظیم ضربان، سوخت‌وساز، التهاب و بازسازی فیبروتیک را بررسی کردند. هدف آن‌ها درک نحوه تأثیر این ژن‌ها بر سلول‌های SAN یعنی مترونوم قلب بود.
ژن‌های ریتم قلب در زنان
این تفاوت‌های ژنتیکی چرا اهمیت دارند؟ چون می‌توانند توضیح دهند چرا زنان و مردان اغلب با مشکلات متفاوتی در ریتم قلب مواجه می‌شوند قلب زنان سریع‌تر می‌تپد، و همین آن‌ها را مستعد تاکی‌کاردی سینوسی نامناسب می‌کند. در حالی که مردان بیشتر در معرض فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) قرار دارند؛ شرایطی که در آن ریتم قلب از کنترل خارج می‌شود. ژن‌هایی که موجب این مشکلات می‌شوند، ممکن است کلید درمان‌های هدفمندتر نیز باشند.
آیا ژن‌ها می‌توانند راهنمای درمان باشند؟این مطالعه بخشی از تلاش گسترده‌تر دانشگاه ایالتی اوهایو برای پیشگیری و درمان اختلالات ریتم قلب است. میلیون‌ها آمریکایی با AFib یا آریتمی‌های دیگر زندگی می‌کنند و بیشتر آن‌ها به دارو یا ضربان‌سازها متکی هستند تا ضربان قلب‌شان منظم بماند.
اما اگر پزشکان بتوانند مستقیماً شبکه‌های ژنتیکی را هدف قرار دهند چه؟ با شناخت الگوهای ژنی که عملکرد SAN را کنترل می‌کنند، می‌توان درمان‌های مؤثرتری توسعه داد.این یافته‌ها راه را برای پزشکی شخصی‌سازی‌شده باز می‌کنند درمان‌هایی بر اساس ساختار ژنتیکی افراد، نه صرفاً علائم ظاهری. دنیایی را تصور کنید که پزشکان فقط قلب را درمان نمی‌کنند، بلکه ژن‌هایی را درمان می‌کنند که ریتم آن را تعیین می‌کنند.
گام‌های بعدی در پژوهش قلب
نویسندگان این مطالعه به همین‌جا بسنده نمی‌کنند. آن‌ها قصد دارند بررسی کنند که آیا سن و سبک زندگی هم می‌توانند این شبکه‌های ژنی را تحت تأثیر قرار دهند؟ آیا این ژن‌ها با گذشت زمان تغییر می‌کنند؟ آیا به رژیم غذایی، ورزش یا استرس واکنش نشان می‌دهند؟ پژوهشگران امیدوارند که پاسخ این پرسش‌ها را در مطالعات آینده بیابند. اما در حال حاضر، آن‌ها گامی بزرگ در درک این واقعیت برداشته‌اند که چرا قلب زنان و مردان به شکل‌های متفاوتی می‌تپد و چگونه این ریتم میتواند روزی جان انسان‌ها را نجات دهد.
این مطالعه با حمایت مؤسسات ملی سلامت آمریکا (NIH)، بنیاد “لودوک”، و مرکز “باب و کورین فریک” برای نارسایی قلبی و آریتمی انجام شده است مرکز فریک، نخستین مرکز در ایالات متحده است که به‌طور ویژه بر درمان هم‌زمان نارسایی قلبی و آریتمی تمرکز دارد و همکاری‌اش در این پژوهش پیشگامانه کاملاً بجا و مؤثر بوده است.
بیشتر بدانیم: ناامنی غذایی میتواند در آینده باعث مشکلات قلبی شود
لینک منبع: earth
نظرات کاربران