بسیاری از ما فکر می‌کنیم بدن‌مان را به‌خوبی می‌شناسیم، اما کمتر کسی تصور می‌کند که قلب‌مان ممکن است سیر زمانی خاص خود را طی کند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که عادت‌های روزمره می‌توانند بی‌سروصدا سال‌هایی به سن قلب ما اضافه کنند. عوامل آشنایی مانند استرس، رژیم‌های پرچرب و کم‌تحرکی ممکن است فرآیند پیری قلب را تسریع کنند بر اساس یافته‌های تازه منتشرشده در یک مطالعه مشاهده‌ای و داوری‌شده، این کشفیات می‌توانند مسیر مراقبت‌های قلبی را دگرگون کنند. دکتر پانکاج گارگ، متخصص قلب در دانشکده پزشکی نورویچ دانشگاه ایست آنجلیا و بیمارستان دانشگاهی نورفولک و نورویچ، یکی از پژوهشگران پشت این رویکرد منحصر‌به‌فرد است.
سن عملکردی قلب چیست؟
پزشکان همواره برای ارزیابی سلامت قلب به فاکتورهایی مانند کلسترول و فشار خون توجه می‌کنند. با این حال، امروزه فناوری‌های نوین تصویربرداری به‌ویژه MRI قلبی این امکان را فراهم کرده‌اند تا از زاویه‌ای متفاوت به وضعیت قلب نگاه کنیم: نه تنها بر اساس سن تقویمی فرد، بلکه با ارزیابی “سن عملکردی قلب”. سن عملکردی قلب معیاری است که نشان می‌دهد قلب فرد از نظر عملکرد، ساختار، و توانایی پمپاژ خون، چقدر جوان یا پیر است. به‌عبارت دیگر، قلبی که متعلق به فردی ۴۰ ساله است ممکن است از نظر عملکردی مشابه قلب یک فرد ۶۰ ساله عمل کند یا برعکس.
اگر ساختار قلب تحت فشار به‌خوبی عمل نکند، یا اگر توان پمپاژ خون آن ضعیف باشد، این میتواند نشانه‌ای از پیری زودرس قلب باشد؛ حتی در غیاب علائم ظاهری. چنین ناسازگاری‌ای ممکن است به دلیل مشکلات پنهانی مانند تصلب شرایین (تجمع پلاک در دیواره رگ‌ها) ایجاد شده باشد. دکتر پانکاج گارگ، متخصص قلب و عروق در انگلستان، می‌گوید: «اینکه به یک فرد ۵۵ ساله بگویید قلبش مثل یک فرد ۶۵ ساله عمل می‌کند، میتواند یک تلنگر قدرتمند برای تغییر سبک زندگی‌اش باشد؛ مثلاً کاهش وزن، ورزش بیشتر یا کنترل بهتر فشار خون.» تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی افراد متوجه می‌شوند قلب‌شان سریع‌تر از بدن‌شان در حال پیر شدن است، احتمال بیشتری دارد که تصمیم‌های سالم‌تری بگیرند.
زنگ خطری برای نسل جوان و فواید پیشگیری زودهنگام
یکی از نکات مهم این تحقیق آن است که بسیاری از افراد در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ زندگی خود، بیماری‌های قلبی را مربوط به سالمندی می‌دانند. اما در واقع، رژیم غذایی ناسالم، استرس مزمن، و سبک زندگی کم‌تحرک میتواند سال‌ها پیش از سفید شدن موها، قلب را فرسوده کند پزشکان معتقدند که MRI قلبی میتواند به‌ویژه برای جوانانی که زندگی پرتنشی دارند مفید باشد. تشخیص زودهنگام میتواند فرصتی طلایی برای پیشگیری از مشکلات جدی آینده باشد.
شناخت سن عملکردی قلب فرصتی فراهم می‌کند تا افراد پیش از بروز علائم شدید، فاکتورهای خطر را کنترل کنند. ممکن است افراد در این مرحله تشویق به تغییر رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی یا حتی مصرف دارو شوند امروزه تمرکز پزشکان قلب بر پیشگیری، نه تنها درمان، رو به افزایش است. با این رویکرد می‌توان بیماران را از تجربه‌های دردناک و پرهزینه مانند جراحی قلب یا بستری شدن‌های مکرر نجات داد.
جهشی در دنیای قلب و عروق خانواده‌ها و سلامت قلب
دانشجوی دکتری، حسام‌الدین اسعدی، که یکی از پژوهشگران این طرح است، این روش را گامی بزرگ در مسیر ارتقاء سلامت طولانی‌مدت می‌داند: «هیجان‌انگیز است که می‌بینیم این تکنیک MRI چگونه میتواند زندگی‌ها را متحول کند.»پیشرفت ابزارهای تصویربرداری ممکن است در آینده باعث شود پزشکان این اسکن‌ها را به بخشی از چکاپ‌های معمول برای افراد در معرض خطر تبدیل کنند. همچنین این روش میتواند راهی برای درمان‌های شخصی‌سازی‌شده باشد.
یعنی برنامه‌ای خاص برای هر فرد بر اساس وضعیت قلب او.در خانواده‌هایی که سابقه بیماری‌های قلبی مانند حمله قلبی یا فیبریلاسیون دهلیزی دارند، اطلاع از سن عملکردی قلب میتواند به سبک زندگی سالم‌تری برای کل اعضای خانواده منجر شود. فعالیت‌هایی مثل پخت غذاهای سالم یا پیاده‌روی‌های خانوادگی آخر هفته می‌توانند نقش مهمی در جوان نگه‌داشتن قلب ایفا کنند.
چه کسانی بیشتر بهره می‌برند؟ افق جدیدی در علم قلب‌شناسی
افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲، فشار خون بالا یا چاقی هستند، بیش از دیگران در معرض پیری زودرس قلب قرار دارند – حتی اگر علائم خاصی نداشته باشند. همچنین، سالمندان و کسانی که سابقه خانوادگی مشکلات قلبی دارند، می‌توانند از این اطلاعات برای تصمیم‌گیری بهتر در خصوص درمان یا پیشگیری استفاده کنند.پزشکان با بررسی سن عملکردی قلب می‌توانند داروها را تنظیم کنند، دفعات مراجعه را افزایش دهند یا تغییراتی در سبک زندگی پیشنهاد دهند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
در حالی که این تکنیک هنوز در حال توسعه است، پتانسیل بالایی برای افزایش دقت در مراقبت‌های قلبی دارد. به‌جای تکیه صرف بر سن واقعی، پزشکان می‌توانند بر اساس عملکرد واقعی قلب، تصمیم‌گیری کنند. این روش در آینده میتواند منجر به مداخلات زودهنگام، درمان‌های هدفمندتر و در نهایت، سلامت بهتر بیماران شود.دکتر گارگ می‌گوید: «این روش میتواند قواعد بازی را در سلامت قلب تغییر دهد.»
فناوری تصویربرداری در خدمت پیشگیری و پیامدهای درمانی سن بیولوژیکی قلب
تحقیقات دکتر گارگ و همکارانش از طریق استفاده پیشرفته از MRI قلبی با کیفیت بالا انجام شده است. این فناوری قادر است جزئیات بسیار دقیقی از ساختار و عملکرد قلب ارائه دهد، از جمله ضخامت دیواره‌های قلب، حجم حفره‌ها، و نحوه‌ی پمپاژ خون به سرتاسر بدن.نتایج این اسکن‌ها با داده‌های آماری و سنجش‌های الگوریتمی تطبیق داده شده‌اند تا “سن بیولوژیکی قلب” مشخص شود عددی که نشان می‌دهد قلب شما چقدر سالم یا فرسوده‌تر از سن شناسنامه‌ای‌تان است.
برای پزشکان، دانستن اینکه قلب بیمار چقدر از سن واقعی او جلوتر یا عقب‌تر است، میتواند به معنای تغییر در روش درمان باشد. به عنوان مثال:در یک فرد ۴۵ ساله با قلبی ۶۰ ساله، پزشک ممکن است زودتر درمان‌های دارویی برای کنترل فشار خون یا کلسترول را آغاز کند.اگر قلب فردی ۶۵ ساله عملکردی مشابه یک فرد ۵۰ ساله داشته باشد، شاید نیازی به مداخله‌های دارویی فوری نباشد، و تنها توصیه‌های سبک زندگی کفایت کند این سطح از درمان شخصی‌سازی‌شده میتواند کیفیت مراقبت را به طرز چشم‌گیری افزایش دهد.
تغییر نگرش عمومی به سلامت قلب
تا امروز، بسیاری از مردم سلامت قلب را فقط با تست‌های ساده مانند اندازه‌گیری فشار خون یا کلسترول ارزیابی می‌کردند. اما سن عملکردی قلب، دیدگاه جدیدی ارائه می‌دهد نوعی “آینه‌ی درونی” که به ما می‌گوید چقدر خوب از قلب‌مان مراقبت کرده‌ایم.پژوهشگران امیدوارند که در آینده، این روش به ابزاری رایج در کلینیک‌ها و چکاپ‌های سالیانه تبدیل شود. اگر این رویکرد فراگیر شود، مردم می‌توانند قبل از آن‌که بیماری قلبی جدی شود، روند پیشرفت آن را متوقف کنند یا حتی معکوس نمایند.
دکتر گارگ و تیم او اعلام کرده‌اند که در حال گسترش تحقیقات‌شان به جمعیت‌های بزرگ‌تر و متنوع‌تر هستند. آن‌ها همچنین به دنبال مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی هستند که بتواند به‌طور خودکار سن بیولوژیکی قلب را بر اساس تصاویر MRI و داده‌های بالینی تشخیص دهد این ترکیب از پزشکی، ریاضیات، و فناوری پیشرفته میتواند تحولی عظیم در دنیای سلامت قلب ایجاد کند به‌ویژه برای افراد در معرض خطر که در ظاهر کاملاً سالم به‌نظر می‌رسند.
لینک منبع: earth
بیشتر بدانیم: تفاوت ریتم قلبی زنان و مردان
نظرات کاربران