ابرمیکروبها، یا باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک، از بزرگ‌ترین خطرات فوری بهداشت عمومی در عصر ما هستند. این باکتری‌ها برای مقاومت حتی در برابر قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها جهش می‌یابند به‌تازگی در یک بیمارستان در نوادا، بیمار زنی که به‌خاطر ذات‌الریه بستری شده بود، بر اثر عفونت خون (سپسیس) و نارسایی چندعضوی جان باخت. عامل مرگ، باکتری‌ای بود که توانسته بود در برابر ۲۶ نوع آنتی‌بیوتیک مختلف مقاومت پیدا کند.
گامی در مسیر مقابله با این عوامل کشنده
محققان دانشگاه تگزاس A&M، در جست‌وجوی راه‌حلی برای مبارزه با این پاتوژن‌های مقاوم، به اکتشاف جالبی دست یافتند آن‌ها دریافتند کورکومین، ترکیبی که به زردی زردچوبه می‌بخشد، ممکن است بتواند مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک را معکوس کند مطالعه نشان داد زمانی که کورکومین به‌عنوان منبع غذایی در اختیار باکتری‌ها قرار می‌گیرد و سپس با نور تحریک می‌شود، واکنش‌های مخربی درون این میکروب‌ها ایجاد می‌شود که در نهایت به کشتن آن‌ها منجر می‌شود. این فرایند به‌طور مؤثری جمعیت گونه‌های مقاوم را کاهش می‌دهد و آنتی‌بیوتیک‌های رایج را بار دیگر موثر می‌سازد.
آشنایی با کورکومین
همان‌طور که گفته شد، کورکومین ترکیب قدرتمندی است که رنگ زردچوبه و بسیاری از خواص سلامتی آن را تأمین می‌کند این ماده سرشار از آنتی‌اکسیدان و خاصیت ضدالتهابی است و از دیرباز در طب سنتی برای درمان دردهای مفصلی تا مسائل مرتبط با سلامت مغز به کار رفته است. امروزه تحقیقات علمی تأیید کرده‌اند که کورکومین نقش اصلی را در این خواص ایفا می‌کند.
کورکومین به مبارزه با التهاب که عامل زمینه‌ای بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند آرتریت، بیماری‌های قلبی و حتی آلزایمر است کمک می‌کند؛ علاوه بر این، ممکن است به سلامت دستگاه گوارش، بهبود خلق‌وخو و حتی خواص ضدسرطانی نیز یاری رساند.
عصر ابرمیکروبها
پیش از کشف آنتی‌بیوتیک‌ها، بیماری‌های عفونی مهم‌ترین عامل مرگ و میر و ناتوانی در سراسر جهان بودند. معرفی این داروها به افزایش ۲۳ ساله امید به زندگی انسان منجر شد با این حال، توسعه آنتی‌بیوتیک‌های جدید به بن‌بست رسیده و همزمان با آن، باکتری‌های مقاوم رشد چشمگیری داشته‌اند مسأله‌ای که عصر ابرمیکروبها را رقم زده است ابرمیکروبها شامل باکتری‌های مقاوم به داروهایی مانند MRSA (استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین)، VRE (انتروکوکوس مقاوم به وانکومایسین) و برخی از سویه‌های مقاوم عامل پنومونی هستند که درمان آن‌ها بسیار دشوار است.
دکتر واندرلی باغناتو، استاد مهندسی پزشکی زیستی و نویسنده ارشد مطالعه، می‌گوید:«وقتی باکتری‌ها شروع به مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌های متداول می‌کنند، با آنچه ما فاجعه آنتی‌بیوتیکی می‌نامیم مواجه می‌شویم. برای غلبه بر این چالش، به روش‌های جایگزین نیاز داریم؛ یا به‌گونه‌ای این ابرمیکروبها را از بین ببریم یا فرایندهای طبیعی درون باکتری را به شکلی تغییر دهیم که آنتی‌بیوتیک‌ها دوباره اثرگذار شوند.»
مبارزه با ابرمیکروبها با کمک کورکومین
تنوع طبیعی درون جمعیت باکتریایی منجر به رفتارهای متفاوتی می‌شود، از جمله مقاومت‌های گوناگون در برابر دارو. اگر برخی سویه‌ها بتوانند در برابر داروها مقاومت کنند و به تکثیر ادامه دهند، این تنوع به افزایش مقاومت کل جمعیت می‌انجامد هدف اصلی مطالعه تگزاس A&M کنترل این تنوع باکتریایی برای مدیریت مقاومت بود تیم تحقیق از روش «غیرفعال‌سازی فوتودینامیک» استفاده کرد؛ روشی که با کمک نور و مولکول‌های حساس به نور (فتوسنسیتایزرها) گونه‌های واکنش‌گر اکسیژن تولید می‌کند. این گونه‌ها می‌توانند با تضعیف فرایندهای متابولیک میکروب‌ها، آن‌ها را نابود کنند.
در آزمایش‌ها، کورکومین به‌عنوان فتوسنسیتایزر مورد استفاده قرار گرفت. زیبایی این روش در آن است که کورکومین علاوه بر آن‌که به‌عنوان منبع غذایی طبیعی برای باکتری عمل می‌کند، با نوردهی فعال شده و واکنش‌های ضدباکتریایی ایجاد می‌کند تحقیقات بر روی سویه‌های استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین، اریترومایسین و جنتامایسین انجام شد باکتری‌ها تحت چندین چرخه تابش نور قرار گرفتند و سپس غلظت حداقلی آنتی‌بیوتیک مورد نیاز برای کشتن آن‌ها پس از نوردهی با زمانی که نور دریافت نکرده بودند، مقایسه شد.
دکتر باغناتو توضیح داد: «زمانی که جمعیت باکتری‌ها متنوع باشد و برخی سویه‌ها مقاوم باشند، از غیرفعال‌سازی فوتودینامیک می‌توان برای همگن کردن پاسخ آن‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک استفاده کرد. در نتیجه پیش‌بینی دوز دقیق آنتی‌بیوتیک لازم برای از بین بردن عفونت بسیار ساده‌تر می‌شود.»
گامی فراتر در مبارزه با مقاومت
محققان اطمینان دارند که غیرفعال‌سازی فوتودینامیک با کورکومین میتواند به‌عنوان مکملی مؤثر برای آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به دارو به کار رود دکتر ولادیسلاو یاکولف، از نویسندگان مطالعه گفت: «غیرفعال‌سازی فوتودینامیک یک گزینه درمانی مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌دهد که برای کاهش هزینه‌های پزشکی، چه در کشورهای در حال توسعه و چه در ایالات متحده، بسیار حیاتی است.»
وی افزود: «این روش میتواند در پزشکی نظامی هم کاربرد داشته باشد برای درمان زخم‌های میدانی و جلوگیری از توسعه و انتشار مقاومت میکروبی، که در شرایط نبرد یک نگرانی بزرگ است.»
در کنار استفاده درمانی از کورکومین برای مقابله با ابرمیکروبها، چند نکته کاربردی و قابل‌توجه وجود دارد از جمله:
1. ترکیب با آنتی‌بیوتیک‌های موجود که مطالعات نشان می‌دهد که پس از غیرفعال‌سازی فوتودینامیک، حساسیت باکتری‌ها به داروهایی مانند آموکسی‌سیلین یا جنتامایسین تا چندین برابر افزایش می‌یابد. این یعنی می‌توان با دوز کم‌تر آنتی‌بیوتیک، به اثربخشی بالاتری دست یافت و عوارض جانبی کاهش یابد.
2. توسعه داروهای موضعی که یکی از عرصه‌های نوین، تولید پمادها یا ژل‌هایی است که حاوی کورکومین و ماده‌ای حساس به نور باشند. این ترکیب میتواند برای درمان زخم‌های مقاوم یا عفونت‌های پوستی به‌کار رود، به‌ویژه در محیط‌های بیمارستانی یا نظامی.
3. کاربرد در دستگاه‌های پزشکی که لاینر یا پوشش داخلی لوله‌های کاتتر و پروتزها را می‌توان با کورکومین آغشته کرد. با تابش نور مناسب در زمان تعویض یا شستشو، جلوی ایجاد زیست‌لایه‌های باکتریایی (بیوفیلم) مقاوم گرفته می‌شود.
4. استفاده از نور مناسب زیرا بیشترین اثر فوتودینامیک زمانی رخ می‌دهد که نور با طول موج آبی بنفش (حدود ۴۲۰–۴۴۰ نانومتر) تابانده شود. دستگاه‌های نوردرمانی کوچک و قابل‌حمل برای کاربردهای بالینی در حال توسعه‌اند.
5. مسائل ایمنی و سنجش دوز که هرچند کورکومین طبیعی است، اما برای مصرف موضعی یا سیستمیک نیاز به سنجش دقیق دوز و جلوگیری از عوارض ناشی از تولید بیش از حد رادیکال‌های آزاد وجود دارد. مطالعات پیش‌بالینی در حال تعیین بازه‌ایمن دوز و مدت تابش نور هستند.
آینده پژوهش
پژوهشگران در حال بررسی امکان فرمولاسیون نانوذرات کورکومین برای افزایش پایداری و نفوذ بهتر به بافت‌های عمیق‌تر هستند. این فناوری میتواند دامنه‌ی کاربرد فوتودینامیک را فراتر از درمان موضعی تا عفونت‌های ارگان‌های داخلی گسترش دهد با تکمیل این مراحل و اثبات ایمنی در مطالعات بالینی، روش فوتودینامیک با کورکومین میتواند به سلاحی مؤثر و مقرون‌به‌صرفه در مبارزه با مقاومت آنتی‌بیوتیکی تبدیل شود؛ نتایج این مطالعه امید تازه‌ای در نبرد با ابرمیکروبها ایجاد کرده است با بهره‌گیری از پتانسیل ادویه‌ای رایج مانند زردچوبه، ممکن است بتوانیم در این مبارزه پیروز شویم.
بیشتر بدانیم: دارچین میتواند با داروها تداخل داشته باشد
لینک منبع: earth
نظرات کاربران