دانشمندان دسته‌ای از سلول‌های بنیادی را درون فولیکول‌های مو شناسایی کرده‌اند که پیش‌تر نادیده گرفته شده بود و این کشف میتواند برای افرادی که از کم‌پشتی مو رنج می‌برند، نقطه عطفی باشد پژوهش آن‌ها بخشی بالاتر در هر فولیکول را برجسته می‌کند که به نظر می‌رسد کنترل‌کننده‌ی سوئیچ بیولوژیکی بین فازهای خاموش و فعال رشد مو باشد.
دکتر لو کیو له متخصص پزشکی و دارای دکترای پژوهشی از دانشکده پزشکی دانشگاه ویرجینیا (UVA)، به‌همراه همکارانش این تحقیق را برای بررسی این موضوع انجام دادند که چگونه این سلول‌های فراموش‌شده ممکن است فولیکول‌های غیرفعال را دوباره فعال کنند آن‌ها معتقدند این کشف میتواند راه را برای روش‌های نوین درمان ریزش مو هموار کند، اما تأکید دارند که برای رسیدن به درمان‌های نهایی، تحلیل و بررسی‌های بیشتری مورد نیاز است.
محرک‌های رشد مو توسط سلول‌های بنیادی
گروه تازه‌شناخته‌شده‌ای از سلول‌های بنیادی در بخش‌های بالایی و میانی فولیکول مو قرار دارد. پژوهشگران می‌گویند این سلول‌ها توانایی خودنوسازی دارند و می‌توانند انواع سلول‌های تخصصی تولید کنند که در ساخت موی جدید نقش دارند برخی در ابتدا تردید داشتند که فعالیت فولیکول‌ها ممکن است به نواحی کمترشناخته‌شده وابسته باشد، اما این تیم شواهد قوی‌ای ارائه کرد که نشان می‌دهد این ناحیه توان بالقوه‌ای برای تحریک مجدد رشد مو دارد و در آزمایش‌های آزمایشگاهی، زمانی که این سلول‌ها حذف شدند، چرخه طبیعی جایگزینی موهای قدیمی با موهای تازه دچار اختلال شد.
چرا این کشف اهمیت دارد؟
برخی افراد نازک‌شدن مو را بخشی اجتناب‌ناپذیر از روند پیری می‌دانند. اما پژوهشگران معتقدند وجود این سلول‌های منحصربه‌فرد که ممکن است به درمان‌ها بهتر پاسخ دهند دلیلی تازه برای بازنگری در این دیدگاه فراهم می‌کند.دکتر له می‌گوید:«امید ما این است که این سلول‌های بنیادی روزی به درمانی نوین برای ریزش مو تبدیل شوند.» اگرچه این هدف هنوز در افق آینده است، اما مفهوم آن شور و شوق زیادی در میان دانشمندان حوزه زیست‌شناسی پوست ایجاد کرده است.
چالش‌های درمان‌این موضوع را فراهم کردند و راه‌حل‌های رایج مانند کرم‌های بدون نسخه یا داروهای تجویزی، اغلب فقط برای برخی انواع ریزش مو مؤثرند. بسیاری از بیماران از نتایجی که کند حاصل می‌شوند یا به مرحله توقف می‌رسند، ناراضی‌اند. اما این یافته‌ها هدف جدیدی برای پژوهش فراهم کرده‌اند. متخصصان معتقدند که تمرکز درمان‌ها بر نواحی کمتر بررسی‌شده فولیکول میتواند به نتایج پایدارتر و قابل‌اعتمادتری منجر شود.
چه معنایی برای پوست سر طاس دارد؟
شاید شگفت‌انگیزترین نکته این باشد که این سلول‌ها حتی در نواحی طاس نیز هنوز وجود دارند، حتی اگر ساقه‌های مو از بین رفته باشند. این یعنی مشکل ممکن است ناشی از از بین رفتن کامل سلول‌ها نباشد، بلکه شاید تنها نیاز به فعال‌سازی مجدد آن‌ها باشد تیم دکتر له دریافت که سلول‌های بنیادی بالای فولیکول همچنان در نمونه‌های پوست سر افراد طاس باقی مانده‌اند این موضوع احتمال آن را مطرح می‌کند که با استفاده از دارو یا سیگنال‌های زیستی مناسب، بتوان این سلول‌های غیرفعال را دوباره وارد چرخه رشد مو کرد.
و جزئیات جالب تر این بود که در نخستین آزمایش‌ها روی موش‌ها که در مجله Journal of Clinical Investigation منتشر شد نشان داده شد وقتی این سلول‌های بالایی حذف شدند، مو در بخش‌هایی از پوست از بین رفت همچنین فولیکول‌های مو در این حیوانات به‌هم‌ریخته و نامنظم شدند، که به نقش گسترده‌تر این سلول‌ها در حفظ ساختار سالم مو اشاره دارد.
مطالعات قبلی درباره الگوهای رشد پوست نیز نشان داده‌اند که عوامل زیادی با هم تعامل دارند تا تعیین کنند چرا برخی نواحی پوست به‌خوبی مو تولید می‌کنند در حالی‌که سایر بخش‌ها غیرفعال باقی می‌مانند اکنون با این سرنخ تازه، پژوهشگران می‌توانند دقیق‌تر بررسی کنند که این سلول‌های تازه‌شناسایی‌شده چه سیگنال‌هایی به لایه‌های اطراف ارسال می‌کنند.
آینده مو و سلول‌های بنیادی
دانشمندان معتقدند که حفظ یا افزایش فعالیت این سلول‌های میانی فولیکول ممکن است راهی برای پیشگیری از طاسی باشد آن‌ها به‌ویژه کنجکاوند ببینند این سلول‌ها در صورت پیوند به نواحی غیرفعال، چگونه واکنش نشان می‌دهند.دکتر له می‌گوید:«ما قصد داریم پتانسیل این سلول‌های بنیادی را در فولیکول‌های موی انسان به‌طور کامل بررسی کنیم.» برای رسیدن به این هدف، تیم او در حال بررسی نمونه‌های انسانی است تا ببیند این سلول‌ها در نواحی طاس چقدر باقی می‌مانند و آیا می‌توان آن‌ها را بیدار کرد.
گام‌های بعدی در آزمایشگاه این بود که برای درک رفتار این سلول‌ها در طول زمان، پژوهشگران در حال آزمایش روش‌های مختلف برای ردیابی حرکت آن‌ها درون فولیکول مو هستند.آن‌ها از سلول‌های دارای نشانه ژنتیکی در موش‌ها استفاده کرده‌اند تا مشاهده کنند سلول‌های بنیادی بالای فولیکول چگونه در طول چرخه رشد مو حرکت می‌کنند و تغییر می‌یابند.
این ردیابی نشان داد که این سلول‌ها نه‌تنها وجود دارند، بلکه فعالانه به نواحی پایین‌تر فولیکول، به‌ویژه ناحیه “برجک” (bulge)، بازمی‌گردند.این رفتار بسیار مهم است، زیرا ناحیه برجک مدت‌هاست که به‌عنوان منبع اصلی رشد مو شناخته می‌شود، و حالا به‌نظر می‌رسد این سلول‌های تازه‌کشف‌شده، تأمین‌کننده بالادستی آن هستند.
امیدی تازه برای درمان ریزش مو با سلول‌های بنیادی
داده‌های سلامت عمومی نشان می‌دهد میلیون‌ها نفر از تغییرات مربوط به مو احساس ناراحتی می‌کنند. استرس، ژنتیک و شرایط پزشکی همگی نقش دارند، بنابراین راه‌حل واحدی برای همه وجود ندارد اما پژوهشگران می‌گویند این کشف، گزینه‌های تازه‌ای را به این حوزه وارد کرده است. آن‌ها باور دارند درک دقیق‌تر از این سلول‌های میانی فولیکول، میتواند مسیر درمان‌های هدفمندتری را در سال‌های آینده فراهم کند.
این یافته‌ها برای افرادی که به دنبال رویکردی تازه و ریشه‌ای در مقابله با ریزش مو هستند، امیدبخش است و همچنین پرسش‌های جدیدی درباره نحوه بازسازی بافت‌ها در بدن ما مطرح می‌کند با پیشرفت‌هایی که در حوزه ژنتیک، پزشکی بازساختی و مهندسی بافت صورت گرفته، امید می‌رود که کشف این سلول‌های بنیادی جدید بتواند زمینه‌ساز درمان‌هایی شخصی‌سازی‌شده برای ریزش مو شود.
پژوهشگران اکنون به دنبال راه‌هایی هستند تا این سلول‌ها را نه‌تنها در آزمایشگاه بلکه در بدن انسان فعال‌سازی کنند، به‌گونه‌ای که فولیکول‌های غیرفعال دوباره وارد فاز رشد شوند.
از جمله روش‌هایی که در دست بررسی است، می‌توان به این موارد اشاره کرد: استفاده از داروهای مولکولی خاص که پیام‌های فعال‌ساز را به این سلول‌ها منتقل می‌کنند؛تزریق مستقیم سلول‌های بنیادی تحریک‌شده به نواحی طاس، کاربرد نانوذرات یا حامل‌های زیستی برای انتقال دقیق‌تر مواد فعال‌ساز به محل هدف، تکنیک‌های ویرایش ژن مانند CRISPR برای اصلاح عملکرد سلول‌های خاموش‌شده.
فرصت‌هایی برای بازسازی کامل فولیکول‌های آسیب‌دیده
کشف این سلول‌ها، پنجره‌ای تازه برای بازسازی ساختار کامل فولیکول مو گشوده است. در مواردی که آسیب شدید یا بیماری باعث نابودی فولیکول شده، امکان رشد مجدد از پایه بسیار محدود است. اما اگر این سلول‌ها به‌عنوان «پیش‌سازهای اولیه» فولیکول عمل کنند، می‌توان به بازسازی طبیعی پوست و مو در نواحی آسیب‌دیده امیدوار بود.
تفاوت این کشف با درمان‌های فعلی این بود که برخلاف درمان‌های مرسوم مانند ماینوکسیدیل یا فیناستراید که بیشتر با تقویت جریان خون یا مهار هورمون‌ها عمل می‌کنند، این رویکرد نوین مستقیماً به منبع سلولی رشد مو می‌پردازد. به‌عبارتی، به‌جای تسکین موقت، هدف این درمان‌ها بازگرداندن عملکرد طبیعی فولیکول است یعنی بازآفرینی ساختار زیستی مو از پایه.
پیام برای افرادی که از طاسی رنج می‌برند
برای میلیون‌ها فرد در سراسر جهان که با طاسی یا نازک‌شدن شدید مو دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این یافته‌ها میتواند آغاز دوره‌ای تازه باشد. امید به آن‌که نواحی طاس دیگر غیرقابل بازگشت نباشند، بلکه تنها نیاز به یک «جرقه زیستی» داشته باشند.
در یک نگاه؛ چرا این کشف مهم است؟ 1. شناسایی نوع جدیدی از سلول‌های بنیادی در فولیکول، 2. قابلیت احیای مجدد رشد مو حتی در نواحی طاس، 3. گام مهمی به‌سوی درمان‌های هدفمند و مؤثرتر، 4. امید به درمان بلندمدت و غیرموقتی ریزش مو، 5.باز شدن مسیرهای تازه برای پژوهش‌های سلولی و پوستی
بیشتر بدانیم: نقشه جهش‌های ژنتیکی انسان
لینک منبع: earth
نظرات کاربران